Hallux valgus, de complete gids met betrouwbare informatie

Een hallux abducto valgus, halgus valgus, hallux valgus, wat is het nou?

Het lijkt erop dat één ding zeker is in deze aandoening. En dat is dat er sprake is van een scheve grote teen. De officiële benaming is een hallux abducto valgus. Maar om de tongbreker eruit te halen laten we het vaak bij hallux valgus. Wel zo makkelijk voor het leescomfort ? De hallux valgus is overigens één van de grootste veroorzakers van pijn in het gewricht van de grote teen…

De hallux valgus is een aandoening waarbij er scheefstand en vaak ook pijn optreedt in het gewricht van de grote teen. De grote teen gaat richting de kleinere tenen wijzen en het eerste middenvoetsbeentje wijst richting de andere voet. Daardoor ontstaat de beroemde knobbel. Vaak neemt de scheefstand en knobbel bij het ouder worden steeds meer toe. Er zijn verschillende gradaties, waarbij in het uiterste geval de grote teen verstoppertje gaat spelen onder de kleinere tenen. De gradatie en de klachten die optreden bepalen de behandeling.

Hoe kom je aan een hallux valgus?

Waarom krijg je een hallux valgus? Het antwoord is simpel: genen. In 2007 deden Vidal en collega’s onderzoek naar de stamboom van 350 mensen met een hallux valgus. Wat bleek? In 90% van de gevallen kwam de hallux valgus vaker in de familie voor! Wat verder uit het onderzoek bleek is dat vooral de vrouwelijke helft van de verschillende families werd getroffen, maar dat de ernst van de aandoening niet verschilde tussen mannen en vrouwen. Beide geslachten kunnen dus evenveel klachten hebben.

Wat is de invloed van schoeisel?

Dat verschil tussen mannen en vrouwen brengt ons direct bij het schoeisel. De Franse wetenschapper Mafart deed in 2007 onderzoek aan 300 verschillende eerste middenvoetsbeentjes die zijn gevonden in een Franse necropolis. Hij vond een hallux valgus alleen bij mensen die ouder waren geworden dan 30 jaar. En nu komt ie: aan de botjes uit 16e en 17e eeuw vond hij er meer bij mannen. Wat blijkt? In die tijd droegen mannen smalle schoenen van hard, stijf leer met een hakje. En juist dat soort schoenen wordt nu vaak door vrouwen gedragen. Het lijkt er dus op dat de schoenen die vrouwen dragen mede veroorzakend zijn. Maar toen kwam er in 2012 een sterk onderzoek van Nix en collega’s. Zij legden 16 studies naar de risicofactoren naast elkaar en vonden een zwak verband tussen schoeisel en het ontstaan van een hallux valgus.  We denken dat schoeisel invloed heeft, maar op basis van bovenstaande weten we dat niet zeker. Wordt ongetwijfeld vervolgd…

Is er een specifiek voettype dat een hallux valgus kan veroorzaken?

Tot slot is er natuurlijk nog het voettype. Nix en collega’s vonden in hetzelfde onderzoek slechts een zwak verband tussen voettype en het optreden van een hallux valgus. Toch wordt vaak genoemd dat het hebben van een platvoet of “doorgezakte” voet een veroorzakende factor kan zijn. Klinisch gezien klopt het omdat bij een standsafwijking de verhoudingen tussen de voetgewrichten veranderen. En daarmee veranderd dan ook de belasting op het grote teengewricht, waardoor deze scheef zou kunnen gaan staan. In de praktijk zien we de hallux valgus ook veelal optreden bij platvoeten of doorgezakte voeten. Uiteindelijk weten we dat we de pijn die met het optreden van de hallux valgus gepaard gaat wél kunnen behandelen. En dat is het waar het uiteindelijk om draait.

Inlegzolen bij een hallux valgus

De Cochrane collaboration is een grote instantie in de wetenschappelijke wereld. In 2008 deden zij onderzoek naar het effect van inlegzolen op de pijn bij HAV. Mensen jonger dan 60 jaar die met een inlegzool werden behandeld hadden na 6 maanden minder pijnklachten in vergelijking met een groep die niet werd behandeld. Op een termijn van 6 tot 12 maanden was een operatie echter effectiever t.o.v. inlegzolen. Het eerste kunnen wij bevestigen: uit ervaring weten wij dat inlegzolen inderdaad een goed effect hebben op pijn. Of ze de HAV ook echt corrigeren of verdere verergering voorkomen is niet duidelijk. Het tweede aspect, operaties, is wat lastiger.

Schoenadvies

Bij een hallux valgus is het handig om schoenen te dragen met een hakhoogte van minder van 4 centimeter, een buigpunt onder de bal van de voet en voldoende ruimte in de teenpartij. Door de voet ruimte te geven bescherm je de knobbel aan de binnenzijde van je voet tegen beschadiging en voorkom je verergering van de scheefstand.

Oefentherapie

Oefentherapie van de kleine voetspiertjes kan uitkomst bieden tegen pijn en verergering van de hallux valgus.

Wanneer een hallux valgus operatie?

De meest voorkomende operatieve ingreep aan de voeten is de hallux valgus operatie. Er zijn verschillende methoden, allemaal aangepast op de gradaties en wat de orthopedisch chirurg wil bereiken. Met name de SCARF osteotomie lijkt een effectieve ingreep te zijn. De grootste angst zit vaak in het risico op terugkerende klachten. Uit de praktijk blijkt inderdaad dat klachten nogal eens terugkeren of dat de teen zomaar weer scheef gaat staan. Uiteindelijk kan geen enkele behandeling de genetische aanleg veranderen.

Wij krijgen vaak vragen over de hallux valgus operatie. Een hallux valgus operatie vanuit cosmetisch oogpunt zullen wij altijd afraden. Het is inderdaad niet fraai, zo’n scheefstaande grote teen. Maar uit de praktijk kunnen wij genoeg voorbeelden noemen van mensen die het achteraf nooit opnieuw zouden doen. De grootste veroorzakers: terugkerende klachten, niet minder wordende klachten, mislukte operaties en littekenweefsel. Bedenk je voordat je een operatie overweegt het volgende:

  1. Is het echt zo erg dat mijn grote teen scheef staat?
  2. Heb je pijn? Heb je dan alle andere maatregelen al geprobeerd? En ja, breder schoeisel dragen is er daar één van.
  3. Er is een risico dat je grote teen opnieuw scheef gaat staan of dat er complicaties optreden. Wil je dat risico lopen terwijl er nu niet zoveel aan de hand is.
  4. Ben je bereid een tijdje (tot 6 maanden) te revalideren?

Een hallux valgus operatie zou je eigenlijk alleen moeten overwegen als confectieschoeisel niet meer past en/of je niet meer kunt lopen door de pijn. Daarvoor heb je dan alle stappen doorlopen, maar die hebben niets opgeleverd. Op dat moment is het zaak een orthopedisch chirurg te zoeken die de voet als specifiek expertisegebied heeft.

Wat gaat zeker niet helpen?

Wat in ieder geval sowieso geen effect heeft: nachtspalken en siliconen orthesen (stukjes voor tussen de tenen). Nachtspalken werken alleen ’s nachts, terwijl je wanneer je staat de spieren rondom het grote teengewricht aanspant. En juist het gebrek aan balans in spierspanning én de verweking van de bandjes rondom het grote teengewricht (op basis van verkeerde genen…) zorgen voor het ontstaan van de hallux valgus. Dat is ook direct de reden dat siliconen orthesen je niet gaan helpen. Alles wat voor spreiding van de tenen zorgt en druk geeft in een andere richting, zorgt er door de afwijkende spierspanning voor dat de druk in omgekeerde richting toeneemt en dus mogelijk het probleem verergert.

Verergering van de hallux valgus

Een hallux valgus kan zoals al gesteld in de loop der tijd verergeren. Dit komt door de genetische component en/of het dragen van te smal schoeisel. Geen enkele behandeling kan zoals al vermeld de genetische component aanpakken. Door het aanpakken van de aanwezige risicofactoren kunnen we het proces van verergering vertragen.

Afspraak maken

Heb jij of denk jij ook een hallux valgus te hebben? En heb je klachten? Maak dan een afspraak. Je kan ook bellen met 053 203 20 72. Wij doen een uitgebreid onderzoek en helpen je op weg. Wij helpen je graag op onze locaties in Enschede, Hengelo en Oldenzaal.